Τι είναι ανεπιθύμητη ενέργεια και τι παρενέργεια; Είναι το ίδιο πράγμα; Κι όμως δεν είναι! Ο Θεμιστοκλής Τσίτσος μας εξηγεί το πώς διαφέρουν και γιατί δεν πρέπει να τις μπερδεύουμε. Δες το βίντεο και μάθε ό,τι δεν ήξερες για τις «μυστήριες» ενέργειες ενός φαρμάκου. Απλά, λιτά, #madesimple.
Τι είναι ανεπιθύμητη ενέργεια και τι παρενέργεια; Είναι το ίδιο πράγμα; Κι όμως δεν είναι! Ο Θεμιστοκλής Τσίτσος μας εξηγεί το πώς διαφέρουν και γιατί δεν πρέπει να τις μπερδεύουμε. Δες το βίντεο και μάθε ό,τι δεν ήξερες για τις «μυστήριες» ενέργειες ενός φαρμάκου. Απλά, λιτά, #madesimple.
Τι είναι παρενέργεια και τι είναι ανεπιθύμητη ενέργεια;
.. Τα μπερδεύεις κι εσύ, όπως πολύς κόσμος;
Σε αυτό το βίντεο θα εξηγήσουμε ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ των 2 όρων και γιατί είναι σημαντικό να τις ξεχωρίζουμε.
Κάθε φάρµακο, καθώς εισέρχεται σε έναν οργανισμό, ενεργεί, δηλαδή μεταβάλλει κάποια φυσιολογική λειτουργία: είτε ενισχύοντάς τη, είτε καταστέλλοντάς τη.
Συνήθως, στη δράση ενός φαρμάκου συνυπάρχουν πολλές ενέργειες, οι οποίες διακρίνονται σε κύριες και δευτερεύουσες. Κύρια ενέργεια είναι η επιθυμητή δράση.
Πάρε παράδειγμα την ασπιρίνη: έχει παυσίπονη, αντιπυρετική και αντιφλεγμονώδη δράση, οι οποίες είναι οι 3 κύριες ενέργειές της - και είναι και οι τρεις επιθυμητές
Αντίθετα, οι δευτερεύουσες ενέργειες ενός φαρμάκου μπορεί να είναι επιθυμητές ή και ανεπιθύμητες - οι λεγόμενες παρενέργειες. Οι παρενέργειες θυμίζουν τις δευτερεύουσες προτάσεις στην γραμματική: ενώ δεν είναι το κυρίως θέμα της πρότασης, ενσωματώνονται σε αυτή - αρκεί να βάλουμε σωστά τα κόμματα!
Να πούμε ότι οι παρενέργειες εμφανίζονται κυρίως:
-
κατά τη διάρκεια της θεραπείας,
-
παράλληλα με την επιθυμητή ενέργεια, αλλά χωρίς να την παρεμποδίζουν
-
είναι συνήθως ήπιας μορφής
-
υποχωρούν μόνες τους.
Άρα τι βλέπουμε; Ότι οι παρενέργειες δεν είναι ασυνήθιστες, ούτε είναι κάτι για να μας τρομάζει!
Μάλιστα όπως είπαμε, οι παρενέργειες μπορεί να είναι και επιθυμητές: συχνά τις αξιοποιούμε για να διαχειριστούμε μια κατάσταση που δυσκολευόμαστε να αντιμετωπίσουμε με κάποιον άλλον τρόπο, ή γιατί απλά δεν υπάρχει ξεχωριστό φάρμακο για αυτή.
Ας δούμε ένα παράδειγμα: Η μιρταζαπίνη, μια ουσία που χρησιμοποιείται για τη διαχείριση της κατάθλιψης, ενδέχεται να επιφέρει σαν παρενέργεια την αύξηση όρεξης. Έτσι, όταν χορηγείται σε άτομα με νευρική ανορεξία, η μιρταζαπίνη μπορεί να φανεί βοηθητική! Μια παρενέργεια, λοιπόν, που αξιοποιείται έξυπνα γίνεται αυτομάτως επιθυμητή.
Οι παρενέργειες είναι συνήθως γνωστές και προβλέψιμες – κι αυτό τις καθιστά πολύ πιο διαχειρίσιμες.
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες, από την άλλη:
-
ενδέχεται να παρεμποδίσουν τη θεραπεία
-
είναι συχνά πιο σοβαρές
-
είναι μη προσδοκώμενες.
Ε, γι’ αυτό τις λέμε ανεπιθύμητες!
Τις αντιμετωπίζουμε δρώντας ρυθμιστικά: είτε μειώνοντας τη δόση του φαρμάκου που μας τις προκάλεσε, είτε διακόπτοντας την αγωγή, ή ακόμα και αλλάζοντας ολοκληρωτικά τη θεραπευτική προσέγγιση.
Παράδειγμα: Η ατορβαστατίνη, ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα φάρμακα για την υπερχοληστερολαιμία, επιφέρει συχνά σαν ανεπιθύμητη ενέργεια την αύξηση του σακχάρου στο αίμα: αυτό ενδέχεται να επηρεάσει την πορεία της θεραπείας για μείωση της χοληστερίνης, ειδικά αν συνυπάρχει σακχαρώδης διαβήτης.
Γενικά, όλα τα φάρμακα έχουν παρενέργειες, ανεπιθύμητες ενέργειες και, φυσικά, οφέλη. Πάντα τα ζυγίζουμε όλα και αποφασίζει ο γιατρός μας για το αν θα το πάρουμε ή όχι. Το ρίσκο για την υγεία μας είναι συχνά μεγαλύτερο αν δεν πάρουμε το φάρμακο, παρά αν το πάρουμε και υποστούμε τις ήπιες παρενέργειές του.
Ας μην ξεχνάμε ότι οι παρενέργειες και οι ανεπιθύμητες ενέργειες βασίζονται, όπως όλα στην επιστήμη, στην στατιστική - δηλαδή στα νούμερα που βγαίνουν από τα αποτελέσματα αναρίθμητων κλινικών μελετών.
Και, εντάξει, αν το καλοσκεφτούμε, η ίδια η ζωή έχει παρενέργειες!
Αν βγεις στον ήλιο χωρίς αντηλιακό θα καείς - το ξέρεις από πριν. Και αυτό παρενέργεια είναι! Αν τρέχεις στο δρόμο πέρα από τα επιτρεπόμενα όρια, θα πάρεις κλήση. Το νερό είναι πολύτιμο αγαθό, όμως 6 λίτρα νερό μπορεί να προκαλέσουν δηλητηρίαση.
Αν δεν πάθεις έγκαυμα από τον ήλιο, αν δεν πάρεις κλήση όσο τρέχεις, αν δεν πάθεις δηλητηρίαση από την υπερβολική κατανάλωση νερού, τότε απλά.. έτυχε!
Το ότι “τη γλίτωσες” δεν αναιρεί το γεγονός ότι το έγκαυμα, η κλήση και η δηλητηρίαση είναι αυτά που κατά πάσα πιθανότητα θα είχες προκαλέσει στον εαυτό σου.
Εσύ είσαι αυτός που επιλέγει. Καλείσαι όμως να λαμβάνεις υπόψη τα δεδομένα που σου προσφέρει απλόχερα η επιστήμη. Και είναι όλα μαζεμένα εκεί, σε αυτό το περίεργο φυλλαδιάκι που βρίσκεις μέσα στη συσκευασία κάθε φαρμάκου!
Θα δούμε αναλυτικά το μικρό αυτό φυλλαδιάκι στο επόμενό μας βίντεο. Μείνε συντονισμένος!
Δες ολόκληρο το βίντεο εδώ
